• BOGUSŁAW MATUSZCZYK (1913 – 2004)

    • Bogusław Wacław Matuszczyk pseudonim „Szponar”, „Zbigniew”, „Gniew”, syn Wacława i Zofii z domu Lonta, urodził się 18 lipca 1913 r. w Łukowie. Szkołę powszechną ukończył w Łukowie. W 1931 r. podjął naukę w Seminarium Nauczycielskim Męskim w Grodnie, które ukończył w 1934 r. Od 19 września 1934 r. do 27 czerwca 1935 r. odbywał służbę wojskową na Dywizyjnym Kursie Podchorążych Rezerwy Piechoty przy 76 pp 29 Dywizji Piechoty w Grodnie. Kurs ukończył z wynikiem dobrym i uzyskał stopień kaprala podchorążego.

      Po odbyciu służby wojskowej podjął pracę w powiecie grodzieńskim w zawodzie nauczyciela:

      • od 1 października 1935 r. do 31 sierpnia 1936 r. - Publiczna Szkoła Powszechna w Łużanach;

      • od 1 września 1936 r. do 31 sierpnia 1937 r. - Publiczna Szkoła Powszechna w Zapruwiu, gm. Porzecze;

      • od 1 września 1937 r. do 31 lipca 1939 r. - Publiczna Szkoła Powszechna w Bersztach, gm. Berszty;

      • od 1 do 15 sierpnia 1939 r. - Publiczna Szkoła Powszechna w Kotrze, pow. Grodno.

      Zmobilizowany 16 sierpnia 1939 r., brał udział w kampanii polskiej i po przegranej 27 września bitwie pod Tomaszowem Lubelskim przedarł się do Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” pod dowództwem generała Franciszka Kleeberga. Brał udział w bitwie pod Kockiem i Wolą Gułowską. Po kapitulacji SGO „Polesie” - 6 października 1939 r. - dostał się do niewoli, z której 18 października 1939 r. uciekł i powrócił do Łukowa.

      1 września 1940 r. zgłosił się do pracy w Publicznej Szkole Powszechnej w Zastawiu jako nauczyciel i pracował w niej do końca roku szkolnego 1944/1945. Prowadził w Zastawiu zorganizowane tajne nauczanie. Kierownikiem szkoły w tym czasie była Genowefa Wawerska.

      Bogusław Matuszczyk w szeregi Związku Walki Zbrojnej, przekształconego później w Armię Krajową, wstąpił 4 września 1940 r. w Łukowie, przyjmując pseudonim „Szponar”. Powierzono mu obowiązki referenta wywiadu na teren miasta Łukowa. Od 1 lipca 1941 r. obowiązki te łączył ze stanowiskiem zastępcy kierownika referatu wywiadu Komendy Armii Krajowej Obwodu Łuków. Od 17 września 1944 r., po śmierci ppor. Bolesława Kownackiego ps. „Suchy”, objął kierownictwo referatu wywiadu Komendy Obwodu. Za działalność wywiadowczą został awansowany przez Komendanta Okręgu AK Łuków kpt. Wacława Rejmaka ps. „Ostoja” do stopnia podporucznika, a następnie porucznika.

      W styczniu 1945 r. został mianowany płatnikiem Obwodu AK. W maju 1945 r. jego staraniem odbito aresztowanego rannego referenta Kontrwywiadu Obwodu Łuków ppor. cz. w. Jana Kardasa ps. „Mierzeja”, przebywającego w szpitalu w Łukowie pod nadzorem milicji.

      W maju 1945 r., po negocjacjach „Ostoi” z władzami dotyczącymi ujawnienia swoich żołnierzy, został aresztowany przez NKWD i więziony w areszcie w Łukowie, gdzie był przesłuchiwany i torturowany. Zwolniony z aresztu 18 lipca 1945 r. decyzją Wojskowej Polskiej Dywizji Pancernej na podstawie Postanowienia PUBP odwołującego się do prowadzonych negocjacji pomiędzy dowódcą AK „Ostoją” a PUBP w Łukowie. Zaraz po zwolnieniu z więzienia wyjechał do Wrocławia, gdzie w lutym 1947 r. zawarł związek małżeński z Ludwiką Stanisławą Hładki.

      W październiku 1947 r. podjął studia w Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego przy Uniwersytecie Wrocławskim.
      Po ukończeniu studiów, w czerwcu 1950 r., rozpoczął pracę w Technikum Żeglugi Śródlądowej we Wrocławiu. Prześladowania i represje związane z przynależnością do AK nie zakończyły się wraz z osiedleniem na Ziemiach Zachodnich. W marcu 1953 r. został aresztowany i przebywał w więzieniu do lipca 1953 r. Po wyjściu z więzienia był inwigilowany do wczesnych lat 60. Represje i prześladowania władzy ludowej nie ograniczały się wyłącznie do samej osoby Bogusława Matuszczyka, gnębiono również pozostałych członków jego rodziny, żonę i dzieci.

      W 1964 r. zmarła mu żona, z którą miał troje dzieci. We wrześniu 1968 r. ponownie podjął pracę w szkołach wrocławskich. W grudniu 1973 r. przeszedł na emeryturę i powrócił do Zastawia, gdzie w czasie II wojny światowej prowadził tajne nauczanie.

      We wrześniu 1974 r. zawarł drugi związek małżeński z nauczycielką i ówczesną dyrektorką szkoły podstawowej w Zastawiu Adelą Nowak. Małżonkowie zamieszkali w mieszkaniu nauczycielskim w budynku szkoły. W latach 1974 – 1980 jako emeryt pracował na ½ etatu w szkole w Zastawiu - uczył matematyki i fizyki.

      W 1985 r. utracił wzrok z powodu odklejenia siatkówki oka i został inwalidą pierwszej grupy. Miał także w dużym stopniu upośledzony słuch i trudności w chodzeniu.

      Po śmierci żony Adeli w dniu 15 grudnia 2003 r. przeżył niewiele ponad miesiąc. Zmarł 20 stycznia 2004 r. w wieku 91 lat. Został pochowany na Cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu.